W przypadku pojawiających się niepokojących, długo utrzymujących lub niegojących się zmian skórnych warto skonsultować się z dermatologiem. Wczesne rozpoznanie może gwarantować pełne wyzdrowienie. Nowotwór skóry, jak i każdy inny nie powstaje od razu. Poprzedzają go zmiany przedrakowe. Mogą one przekształcić się w czerniaka lub nieczerniakowego raka skóry.
Nowotwór skóry – choroba oraz jej przyczyny
Dolegliwość jaką jest nowotwór skóry nigdy nie powstaje od razu. Rozwija się wewnątrz organizmu całkiem powoli i flegmatycznie. Proces ten jest długotrwały i wielostopniowy. Trudno przewidzieć po jakim czasie od pojawienia się zmiany chorobowej na skórze, dojdzie do powstania nowotworu.
Jednakże kiedy wiadomo już, że dotyka nas rak skóry jego objawy pojawiają się w krótkim czasie. Powstaje szybko naciekając otaczające tkanki, może także dawać odległe przerzuty. W przeciwieństwie do nowotworów łagodnych skóry, które rozrastają się powoli. Nie niszczą one bowiem tkanek otaczających, od których są wyraźnie odgraniczone i nie dają przerzutów. Raka skóry poprzedzają zmiany przedrakowe, które mogą przekształcić się w czerniaka lub nieczerniakowego raka skóry (np. rak kolczystokomórkowy). Główną przyczyną raka skóry jest nadmierna ekspozycja skóry na promieniowanie UV.
Przyczyny występowania raka skóry
- ekspozycja na słońce, szczególnie na promienie UV
- narażenie na działanie środków chemicznych, takich jak arsen, węglowodory, herbicydy, środki grzybobójcze, pochodne ropy naftowej, syntetyczne środki przeciwmalaryczne
- palenie tytoniu (rak wargi)
- przewlekłe miejscowe drażnienie skóry (przetoki, przewlekły zastój żylny)
- zaniki skóry
- rogowacenie starcze
- promienie jonizujące
- zakażenie wirusem HPV
Rak skóry – rodzaje i objawy
1) Rak podstawnokomórkowy (ang. Basal Cell Carcinoma – BCC)
Większość przypadków raka podstawnokomórkowego skóry lokalizuje się w okolicy szyi i twarzy. Jego postać przypomina niedużego guzka otoczonego wałowatym brzegiem. Pacjent, który podejrzewa u siebie nowotwór skóry, swoją uwagę powinien zwrócić na niegojące się ranki pokryte strupkami. Strupek cyklicznie odpada, odsłaniając niewielkie owrzodzenie („rankę”), która szybko pokrywa się nowym strupem. Rak podstawnokomórkowy może mieć również postać płaską łub płasko-wyniosłą, łuszczącą się i zaczerwienioną.
2) Rak płaskonabłonkowy
Podobnie jak w przypadku raka podstawnokomórkowego pojawia się na skórze w miejscach, które są wystawione na działanie promieni słonecznych. Czyli najczęściej na skórze głowy, twarzy, szyi i ramionach – ale może się pojawić również w miejscach chronionych przed słońcem.
3) Rak kolczystokomórkowy (ang. Squamous Cell Carcinoma – SCC)
Ten rodzaj raka jest drugim najczęściej występującym nowotworem skóry. Aż 80% przypadków zachorowań na raka kolczystokomórkowego spowodowane jest nadmiernym eksponowaniem ciała na słońcu. Wyróżnia się postać przedinwazyjną i inwazyjną raka kolczystokomórkowego.
4) Rak brodawkujący
Nowotór ten występuje na narządach płciowych, jamie ustnej oraz w okolicy stóp. Wzrost raka brodawkującego jest bardzo powolny, jego powierzchnia jest pokryta masami rogowymi. Jego przyczyną może być m.in. wirusy brodawczaka ludzkiego HPV 6 i HPV 11.
Wczesne raki podstawnokomórkowe mogą się objawiać bardzo niewinnie. Często są to niewielkie zgrubienia z pojedynczymi teleangiektazjami (tzn. poszerzeniem naczyń). Może mieć postać guzka barwy perełkowatej, który rośnie powoli. W końcu pacjent może zauważyć pokrytą strupem zmianę, która krwawi (np. po goleniu) i nigdy się nie goi.
Rozpoznanie raka kolczystokomórkowego można ustalić na podstawie obecności rozwijającego się powoli pojedynczego guza. Jego rozpoznanie można także ustalić na podstawie owrzodzenia o nacieczonej podstawie i wyniosłych brzegach. Może też być wykwitem przypominającym bliznę.
Sposoby leczenia raka skóry
Rozpoznanie raka skóry ustala się na podstawie obrazu klinicznego oraz badania histopatologicznego. Konieczne jest, by lekarz zbadał węzły chłonne w okolicy, w której znajduje się nowotwór.
Podstawowym sposobem leczenia raka skóry jest jego chirurgiczne usunięcie. Ponadto stosuje się także inne metody, takie jak:
- terapia fotodynamiczna – jest to metoda nieinwazyjna, która pozwala niszczyć tkankę nowotworową bez uszkodzenia tkanki zdrowej
- radioterapia – jest to najlepsza metoda leczenia u osób, które nie mogą być poddane zabiegowi chirurgicznemu, ze względu na stan ogólny bądź warunki miejscowe, oraz u osób niewyrażających zgody na leczenie tymi metodami
- laser CO2 – w przypadku guzków do 5 mm średnicy
Nowotór skóry – chirurgiczne usuwanie
Podstawowym sposobem leczenia raka skóry jest chirurgiczne usunięcie guza zarówno postaci wczesnych jak i zaawansowanych. Usunięcie guza powinno zostać wykonane z marginesem zdrowych tkanek wokół guza.
Zabieg w znieczuleniu miejscowym polega na chirurgicznym usunięciu zmiany wraz z marginesem oraz założeniu szwów i jałowego opatrunku. Szwy są zdejmowane są na wizycie kontrolnej po około 7-10 dniach. W miejscu wygojonej rany powstaje linijna blizna. Pobrany wycinek odsyłany jest do pracowni histopatologicznej w celu mikroskopowego ustalenia rozpoznania.